Of het friet is of patat, daar lopen op de sociale media verhitte debatten over. En jazeker: ik heb daar een mening over: het is friet, en daarover is met mij geen discussie mogelijk. Misschien laat ik een andere keer wel eens zien wat de logica daarvan is, en hoe heerlijk Hollands het is om ‘parat’ te zeggen. Vandaag even over dat chocoladebroodje.
Hoezo deze introductie? Omdat dit smakelijke stukje viennoiserie de Franse tegenhanger blijkt van de Nederlandse friet-of-patatdiscussie. De lekkernij heeft namelijk in verschillende delen van het Franse taalgebied verschillende namen. In het grootste deel van Frankrijk, waaronder de regio Île de France waar Parijs ligt, heet ze pain au chocolat. In een kleiner deel in het zuidwesten, grofweg gelijk aan de regio Nouvelle Aquitaine, wordt ze chocolatine genoemd.
Er zijn overigens in kleine gebieden nog andere namen in zwang: rondom Lille en in een deel van de Elzas spreekt men van een petit-pain au chocolat, in het uiterste noorden laat men dat laatste weg en is het gewoon een petit-pain, en in Franstalig België is de Nederlandse invloed voelbaar en heeft men het over een couque au chocolat.
Dit alles was lange tijd geen echt punt van discussie, tot niemand minder dan Guillaume Gomez zich ermee ging bemoeien. En Guillaume is niet zo maar iemand: deze Parijzenaar is de chefkok van het Elysée. Ergens in de winter van 2018 ging hij in discussie met tweesterrenchef Michel Sarran uit Toulouse (midden in le pays de la chocolatine). Of liever: hij meldde dat de laatste het ronduit fout deed. Sindsdien is er tussen de twee een goedmoedig oorlogje losgebarsten, en is men in culinair Frankrijk ofwel #teampainauchocolat ofwel #teamchocolatine.
De media smullen ervan en in januari 2020 wist het blad Femme Actuelle zelfs te melden dat Gomez het debat definitief in zijn voordeel had beslecht. Uiteraard bleek Sarran het daar niet mee eens. Deze folklore zet zich nog wel even voort.
Hoe het in mijn pittoreske Eetschrijversdorpje ligt? Ik woon als het ware aan de frontlinie, in een soort niemandsland. Bij dorpsbakker Jean-Paul liggen de chocoladebroodjes in de vitrine als chocolatine, maar ik hoor ongeveer de helft van de klanten pain au chocolat bestellen. Jean-Paul doet er niet moeilijk over en wijst niemand terecht. Fransen zijn ook niet zo van het confrontatiemodel. Zij houden van laissez-vivre. Dat is een van de redenen dat ik zo dol op ze ben.
Grappig is wel dat toen ik aan dit stukje vermakelijke folklore enige tijd geleden een tweetje wijdde, er zich binnen een kwartier een Nederlander meldde die het probleem wel eens even zou oplossen: zo’n ding heette namelijk gewoon, zo meende deze vredestichter, een chocoladecroissant. Een prachtig stukje dutchsplaining natuurlijk, niet gehinderd door enige kennis. Het woord croissant betekent namelijk maansikkel en refereert aan de vorm van het ontbijtlekkers, niet aan de textuur–al zal de fonetische gelijkenis met het woord krokant onze voortvarende vriend misschien op het verkeerde been hebben gezet.
Och ja, de croissant, daar valt ook weel weer het een en ander over te vertellen. Dat doe ik een volgende keer weer eens.
Doneren
Alles op eetschrijver.nl is en blijft gratis toegankelijk. Geen premium-artikelen of andere paywall-toestanden. Natuurlijk kost het schrijven me wel tijd en het online houden van de website ook wat geld. Vond je dit item leuk of nuttig, dan vind ik het dus fijn als je dat waardeert met een financiële bijdrage.
2 reacties op “Franse frietjes”
Kleine bijdrage; in de Lot is het ook chocolatine (afgekort tot “choco”!
En wat patat of friet betreft: vraag in Frankrijk nooit naar patat, want dan krijg je gekookte aardappels (tenzij je die wilde hebben, natuurlijk)
Dus een reden te meer om FRITES te zeggen!
Mijn eerste verslaving, pain au chocolat. Even oppiepen in de koekenpan. In Nederland nog nooit een broodje gegeten wat zelfs maar in de buurt komt van een broodje aangeschaft langs de autoroute.