Lastig, geschreven taal. Je kunt dan bijvoorbeeld niet horen of de klemtoon in deze zin op het woord ‘niet’ valt of op het woord ‘waarom’. In het eerste geval wordt er iets bedoeld van: geen bezwaar, doe maar. In het tweede geval wordt er duidelijk gevraagd naar bezwaren. Wie links of rechts zijn oor te luisteren legt, hoort vooral die eerste optie: men vindt het wel best, als men al niet laaiend enthousiast is over de keuze van VWS voor het toonaangevende nieuwe label op Nederlandse voedingsproducten. En ik snap dat eigenlijk niet zo goed.
Dat komt misschien wel doordat ik behalve het Nederlandse ook het internationale nieuws op dit vakgebied volg. En zo kwam het dat ik een artikel in een Frans dagblad onder ogen kreeg: de producenten van de beroemde AOP-kaas roquefort waren laaiend over Nutriscore, nee, niet laaiend enthousiast, maar laaiend woedend. Een E hadden ze gekregen, de allerslechtste score, knalrood, volgens de bijbehorende toelichting ‘vooral nooit eten!’. Roquefort was daarmee net zo’n absolute afrader als een aantal snoepjes en koekjes, sommige chips en enkele frisdranken. Reden? Te veel verzadigd vet en zout.
Wacht even, een aantal snoepjes en koekjes? Sommige chips? Enkele frisdranken? Ja, inderdaad. In de Franse winkels vind je van alledrie deze producten versies die beter, soms véél beter, scoren dan de roquefort. Coca-Cola Zero bijvoorbeeld verdiende een B, lichtgroen dus. De reden? Nou, geen suiker. Dat er in Coca-Cola Zero louter troep zit met nul voedingswaarde mag kennelijk de pret niet drukken. Sommige koekjes krijgen zelfs een A. Omdat ze met vezels verrijkt zijn, en in plaats van suiker kunstmatige zoetstoffen bevatten.
Roquefort is niet echt een uitzondering. Vrijwel geen enkele kaassoort, toch de trots van Frankrijk, verdient beter dan een D. Geitenkaas, gruyère… allemaal volgens de verklaring bij het label ‘mauvaise qualité nutritionnelle’: voeding van slechte kwaliteit dus.
Het blijft niet beperkt tot kaas. Sommige diepvriesfrietjes krijgen een knalgroene A, terwijl gerookte zalm, de vette vis die we van het Voedingscentrum nota bene bij voorkeur moeten eten, ook weer die hatelijke D krijgt.
Hoe serieus moet je een label nemen dat mensen glashard vertelt dat je beter suikervrije frisdrank kunt drinken dan gerookte zalm kunt eten? Ik zou zeggen: niet erg serieus. Kennelijk is er nul aandacht geweest voor het eetgedrag dat bij producten hoort: dat echt niemand elke dag een onsje of twee roquefort-met-niks naar binnen werkt, terwijl er wel hele volksstammen elke dag sloten cola naar binnen klokken. Dat ook die gerookte zalm in een veel gezondere en meer gematigde eetomgeving thuishoort dan die frietjes, om nog maar te zwijgen van die chips en die koekjes, die gewoon zo door fabrikanten in elkaar zijn geknutseld om een mooie score te halen—een kwestie van je rommel goed uitkiezen, om het maar eens cynisch te zeggen.
Nee, Nutri-score rammelt. Net als elke eerdere poging om zoiets complex als ons dagelijkse voedingspatroon overmatig te simplificeren: de mitsen en maren vallen weg, en wat overblijft is gewoonweg te simpel om klakkeloos te volgen. Wat dat betreft is de wereld kennelijk nog steeds niet veranderd sinds ik op mijn inmiddels gesloten blog eetschrijven.nl in 2006 de vloer aanveegde met een ‘stoplichtsysteem’ dat alle problemen met gezondheidslabels zou oplossen en tot op de dag van vandaag tal van pleitbezorgers heeft, maar dat–ja, sorry hoor–in de kern gewoon dit Nutriscore-systeem was zonder de lettertjes. Nou, je ziet wat ervan komt!
Nutriscore is in elk geval geen indicatie om blind op te varen bij het samenstellen van een gezond voedingspatroon en ook is het beslist geen gezondheidsrichtlijn. Waar het hooguit dienstig in kan zijn is om uit variëteiten van eenzelfde product datgene te kiezen wat geen overmaat aan ongezonde bestanddelen bevat—in gewone taal: ‘als je dan tóch zo nodig cola moet drinken, neem dan deze maar’.
Maar als ik moet kiezen tussen een stukje geitenkaas met een D of een glas cola met een B of een koekje met een A, dan is er echt weinig kans dat ik ineens mijn karretje vul met producten uit de schappen die ik tot nu toe oversloeg. Dat lijkt me namelijk het tegendeel van een wenselijke gedragsaanpassing. Het zou goed zijn als dat straks vanuit VWS en de andere voorlichtingsinstanties goed zou worden gecommuniceerd—maar het verleden heeft mij al geleerd daar een hard hoofd in te hebben.
Dit is een licht aangepaste versie van mijn column in het decembernummer van het blad Uitzicht.
Doneren
Alles op eetschrijver.nl is en blijft gratis toegankelijk. Geen premium-artikelen of andere paywall-toestanden. Natuurlijk kost het schrijven me wel tijd en het online houden van de website ook wat geld. Vond je dit item leuk of nuttig, dan vind ik het dus fijn als je dat waardeert met een financiële bijdrage.
Één reactie op “Nutriscore, waarom niet?”
Ik denk dat het voedselbureau al een hele lang tijd terug de weg is kwijt geraakt. Ze kiezen margarine boven roomboter, terwijl dat laatste toch echt gezonder is. En dan dit, wat jij in dit stukje hebt geschreven. Zou het grote geld hier regeren?